Najstarszym parkiem miejskim w Polsce jest obecnie Park Miejski w Kaliszu, którego historia rozpoczyna się w 1798 roku. Gdyby nie zmiana granic to najstarszym parkiem byłby Ogród Jezuicki zwany Parkiem Tadeusza Kościuszki we Lwowie. Przypominamy historię jednego z miejsc mniej popularnych wśród turystów – parku przemianowanego dziś na park Iwana Franki.
Ogród Jezuicki został założony na gruntach przekazanych miastu Lwów przez Kazimierza Wielkiego i Władysława Jagiełłę. Tereny przeszły następnie w zarząd Wolf-Szolcowiczów, którzy już w XVI wieku założyli tu park, który przeszedł tymczasowo na własność zakonu Jezuitów. Ci w 1614 roku na kolejnych ofiarowanych gruntach wznieśli dodatkowo cegielnię, a następnie browar tworzący folwark jezuicki, którego zwracać nie chcieli. Z tymczasowego przekazania zrobiło się przekazanie na wiele lat aż w czasie zaborów zakon został skasowany, a grunty odebrane.
Należał do lwowskiego kollegium Jezuitów, a po zniesieniu tego zakonu przeszedł na własność rządu. Cesarz Józef przeznaczył go w r. 1773 na ogród publiczny, darował go niejako ludności lwowskiej, która wówczas nie miała żadnego publicznego miejsca przechadzek – wyjaśnia Gazeta Lwowska z 22 lipca 1874 roku
Po przekazaniu parku w nowe ręce ten szybko został zapuszczony. W 1799 roku pojezuicki ogród kupił Jan Hecht i rozpoczął jego restaurację we francuskim stylu. W parku stanęły altany, teatr, karuzele i ławki. Powstało także Kasyno Hechta w miejscu gdzie później wzniesiono gmach w kótrym w latach 1861-1918 działał Sejmu Krajowy. Popularność parku podupadła. Następnym właścicielem gruntów był Kajetan Morin, a po nim w 1847 roku Franciszek Wędrychowski, który oddał miastu znaczną część terenu. Opieka nad ogrodem przeszła pod kompetencje ogrodnika miejskiego.
Pod względem okazałości i ornamentyki gmach sejmowy przewyższy politechnikę. Spodziewamy się i część ogrodu jezuickiego naprzeci głównego frontu gmachu nowego będzie odpowiednio urządzona – czytamy w Gazecie narodowej z listopada 1877 roku
W istocie już w latach 1894-1896 w ogrodzie ustawiono rzeźby Jana Dobrzańskiego, Leona Sapiehy, Artura Grottgera, Samuela Głowińskiego oraz hrabiego Józefa Dunin-Borkowskiego. Od strony ul. 3 Maja w dniu 28 czerwca 1901 roku postawiono tu również pomnik Agenora Gołuchowskiego, który zniszczono po II wojnie światowej około 1946 roku.
W 1916 roku ogród jezuicki (tudzież pojezuicki) nazwano imieniem Tadeusza Kościuszki, chociaż w powszechnej świadomości i tak często wciąż funkcjonował pod wcześniejszymi nazwami. W listopada 1918 roku ogród jezuicki był areną bohaterskich walk Polaków w Obronie Lwowa. Wzdłuż ogrodu miało miejsce pierwsze bojowe wykorzystanie polskiego czołgu z którego m.in. przez błędy dowódcy nie wynikło zbyt wiele pożytku.
W parku organizowano festyny i manifestacje, zimą dzieci jeździły tu na sankach, działała kawiarnia Mieczysława Bachmana i teatr rozmaitości Bombonierka, chociaż po zapadnięciu zmroku nie było to najbezpieczniejsze miejsce we Lwowie. “Park Kościuszki pod panowaniem nożowników” – bulwersowała się lokalna prasa. Na przestępców grasujących w okolicy parku organizowano obławy.
W ogrodzie Kościuszki zagnieździły się w ostatnich czasach rozmaite podejrzane elementy, które napadają na przechodniów, uchodząc później bezkarnie. I tak np. wczoraj napadli jacyś nieznani sprawcy na przechodzących parkiem 16-letniego Karola Nazarka i 18-letniego Władysława Holenda – donosiła Chwila z 17 sierpnia 1925 roku
Przechodziła przez park Kościuszki Marja Mituch, zamieszkała przy Sobieskiego. W pewnym momencie została napadnięta przez jakiegoś uzbrojonego apasza, który wyrwał jej torebkę ręczną. Bandyta wypróżnił torebkę, poczem porzucił ją i zbiegł z gotówką. Porą letnią powinny władze wzmocnić posterunki w Parkach – informowało pismo w maju 1927 roku
W przedwojennych czasach Park Kościuszki pełen był estetycznych klombów i przystrzyżonych krzewów. Większość parkowego drzewostanu pochodzi z drugiej połowy XIX wieku, jednak w czasach międzywojennych również dbano o rozwój parku. “Zasadzono 315 nowych drzew i 2000 sztuk krzewów liściastych” – chwaliły się władze miejskie w sierpniu 1937 roku. Park Kościuszki był drugim co do wielkości parkiem we Lwowie.
Pod względem powierzchni parki nasze przedstawiają się: Park im. Kilińskiego z placem Targów Wschodnich obejmuje 48 ha 3880 m. kw. Park Kościuszki 10 ha 6020 m. kw. – informował Dziennik Polski w lipcu 1938 roku.
Po wojnie zniknął pomnik Gołuchowskiego, a park nazwano imieniem Iwana Franki. Ostatni większy remont w parku przeprowadzono w 2009 roku.
Polecamy również: