Kopiec Kościuszki w Krakowie – historia, zwiedzanie, opis i cennik

Gdyby nie stalinowska zmiana polskich granic jednym z najsłynniejszych kopców w Polsce pewnie byłby Kopiec Unii Lubelskiej. Losy potoczyły się jednak tak, a nie inaczej i to w Krakowie znajdują się najsłynniejsze kopce. W trzy lata po śmierci Tadeusza Kościuszki przystąpiono w Krakowie do budowy pamiątki godnej słynnego przywódcy. Tak narodziła się historia Kopca Kościuszki. Dziś przypominamy się jednemu z najsłynniejszych kopców w Krakowie – jego historii, cenom biletów, wysokości npm.

 

Tadeusz Kościuszko – krótki opis

Najważniejsze informacje o Tadeuszu Kościuszce – przyszedł na świat 4 lutego 1746 roku w znajdującej się obecnie na Białorusi obecnie wyludnionej wsi Mereczowszczyzna na Polesiu w rodzinnym dworze. Był synem Ludwika Tadeusza Kościuszki i zgodnie z rodzinną tradycją już w młodości rozpoczął naukę posługiwania się bronią, aż w końcu w 1765 roku zapisał się do Korpusu Kadetów Szkoły Rycerskiej. Jako wybitnego ucznia wysłano go wraz z Józefem Orłowskim do Francji by na Akademii Wojskowej nauczył się budowy fortyfikacji. Niedługo po powrocie do Polski Kościuszko wyjechał do Ameryki gdzie pracował przy umocnianiu Filadelfii, budowie Fortu Ticonderoga czy, dzięki decyzji Jerzego Waszyngtona, twierdzy West Point.

W Ameryce Tadeusz Kościuszko został awansowany do stopnia generała brygady, otrzymał grunty i pokaźny majątek, który później przekazał Thomasofi Jeffersonowi. 12 sierpnia 1784 roku Kościuszko wraca do Polski. Po zawiązaniu się konfederacji targowickiej ma swój udział w wojnie z Rosją z największymi sukcesami w bitwach pod Zieleńcami, Włodzimierzem i Dubienką. Niestety polski król przystąpił do targowicy. Kościuszko musiał wyjechać z Polski na emigrację. Z Lipska udał się do Paryża i rozpoczął starania mające na celu przygotowanie polskiego zrywu narodowego próbując ratować Polskę przed tragedią. 24 marca 1794 roku Tadeusz Kościuszko złożył na Rynku w Krakowie słynną przysięgę.

 

Ja, Tadeusz Kościuszko, przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie jej dla obrony całości granic, odzyskania samodzielności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi Panie Boże dopomóż i niewinna Męka Syna Twego


Już niedługo później nowo sformowane oddziały kosynierów stanęły do boju. 4 kwietnia 1794 roku pod Racławicami Kościuszko pokonał siły rosyjskie. Na wieść o sukcesie ruszyła mobilizacja w Warszawie i Wilnie. 6 czerwca pod Szczekocinami Kościuszko stanął w bój przeciwko połączonej armi rosyjsko-pruskiej. Polacy wykonali odwrót w kierunku Warszawy, a sam przywódca został lekko ranny. W lipcu połączone siły rosyjskie i pruskie przystąpiły do oblężenia warszawy, które trwało do 6 września 1794 roku. Wrogie siły zdobywały coraz więcej zwycięstw. 12 sierpnia poddało się Wilno, 17 września bitwę pod Krupczycami przegrały wojska Karola Sierakowskiego. 10 października w bitwie pod Maciejowicami Tadeusz Kościuszko, który trafił po niej do rosyjskiej niewoli. 16 listopada 1794 ostatecznie upadło powstanie Kościuszki. Przewieziony do Petersburga Kościuszko wyszedł z niewoli w 1796 roku skąd udał się do Ameryki, skąd następnie wyruszył do Francji i Szwajcarii.

 

Tadeusz Kościuszko zmarł 15 października 1817 roku w szwajcarskim Solurze. W 1818 roku zabalsamowane szczątki Kościuszki sprowadzono do Krakowa i z czcią godną dowódcy 3 lipca pochowano w krypcie św. Leonarda na Wawelu u boku słynnego króla Sobieskiego. W 1832 roku przygotowano specjalny sarkofag. Serce Kościuszki spoczęło w urnie w kościele św. Chrzciciela w Rapperswilu i sprowadzono je do Polski dopiero 15 października 1927 roku. Urna znajduje się dziś na Zamku Królewskim w Warszawie. Krótko po śmierci Tadeusza Kościuszki w Krakowie pojawiła się inicjatywa uhonorowania dowódcy kopcem.

 

Kopiec Kościuszki w Krakowie – sypanie kopca

Kopiec Kościuszki i Fort 2 Kościuszko w 1930 roku. Fot. ze zbiorów NAC; syg. 1-U-3079-1

21 lutego 1818 roku Senat Rzeczypospolitej Krakowskiej wystosował odezwę do rektora UJ z prośbą o przygotowanie projektu pomnika poświęconemu Kościuszce. Równolegle pojawił się inny pomysł promowany wierszem Trzy mogiły. Na wzór kopca Krakusa i kopca Wandy postanowiono uhonorować Kościuszkę specjalną konstrukcją, którą postanowiono wznieść na wzgórzu św. Bronisławy. 19 lipca 1820 roku, Wincenty Mąkolski przedstawił projekt budowy na co przystał senat Rzeczypospolitej krakowskiej i podjął decyzję o budowie kopca.

 

Kto walczył za ojczystą ziemię, niech z ziemi ma pomnik. Łza żelazo trawi, na głazie osycha, a w ziemię wsiąka na zasiew przyszłości. Z ziemi przeto, krwią poległych przesiąkłej, z kości ich, grób sypać należy


Przystąpiono do zbierania funduszy na wzniesienie kopca, wśród największych darczyńców znaleźli się Artur i Alfred Potoccy. Do budowy przystąpiono w czasie uroczystości 16 października 1820 roku. U podstawy kopca rozsypano ziemię spod Racławic, na 15 metrze znalazła się ziemia spod Maciejowic. Na kopiec zwieziono też ziemię z Dubienki i Szczekocin.

 

Wszystkie domy zajezdne zostały zajęte. Połowa przybyłych nie znalazłaby przytułku, gdyby nie staropolska gościnność obywateli Krakowa, przyjmująca w swe domy ukochanych, choć nieznanych ziomków – czytamy w książce Opis sypania Kopca Kościuszki z 1880 roku

W budowę kopca włączali się polscy patrioci, żołnierze Kościuszki “ubrani świątecznie, w białe sukmany, czerwone czapki, z pasami skórzanemi, spiętymi klamrą z orłem i pogonią, a nawet zagraniczni goście odwiedzający Kraków. Ulicami miasta przeszedł korowód kierujący się na wzgórze św. Bronisławy. W uroczystości uczestniczył m.in. Jakób Czernieński, adiutant Kościuszki, generał Franciszek Paszkowski, Józef hr. Wodzicki. Po mszy świętej celebrujący poświęcił miejsce na środek kopca przeznaczone, gdzie już przy jodle na kilku stopniach stała urna kamienna, wśród piramid z kul i otoczenia z kos i pik, jako pamiątki powstania przez włościan dotąd przechowane – czytamy w publikacji.

 

Przez trzy lata, od wiosny do jesieni, przeszło po sto ludzi dzień w dzień pracowało. Po nawiezieniu pewnej warstwy ziemi, następowało ubijanie – informuje Walenty Baranowski w swojej książce

 

Kopiec Kościuszki w 1930 roku. Fot. NAC; syg. 1-U-3080

Mimo problemów finansowych usypywanie kopca udało się zakończyć 25 października 1823 roku. Składająca się z 64 tysięcy metrów sześciennych konstrukcja o 80 metrach średnicy podstawy i 8,5 metra średnicy wierzchołka miała 34 metry wysokości. Z budową kopca związana jest również historia o zjawie straszącej budowniczych.

 

Początkowo Kopiec Kościuszki nie różnił się niczym od pozostałych kopców. Dopiero w 1850 roku, już po upadku Rzeczpospolitej Krakowskiej, austriacki zaborca rozpoczął fortyfikowanie wzgórza. Wokół kopca wzniósł się fort cytadelowy nr 2. 16 czerwca 1860 roku na wierzchołku kopca ustawiono granitową bryłę z napisem “Kościuszce”.

W czasie I wojny pamiątkowy kamień usunięto. Podczas niemieckiej okupacji w czasie II wojny światowej planowano zniwelowanie kopca. Na szczęście do tego nie doszło. Za komuny rozebrano część fortu otaczającego kopiec, ale na szczęście i te działania udało się zatrzymać. Kopiec został mocno uszkodzony w 1997 roku podczas słynnych ulew, które doprowadziły do tak zwanej powodzi tysiąclecia. Zebrano 14,7 mln zł na odbudowę Kopca Kościuszki, który udostępniono do zwiedzania ponownie w dniu 10 listopada 2002 roku.

Dziś oprócz samego kopca w budynkach fortu zwiedzać można muzeum kościuszkowskie, muzeum Twierdzy Kraków oraz zobaczyć niezbyt udane figury woskowe przedstawiające m.in. Jana Pawła II, Jana Matejko, Fryderyka Chopina, Juliusza Słowackiego i Adama Mickiewicza. Działa tu też hotel, kawiarnia i restauracja, a swoją siedzibę ma radio RMF FM.

 

Kopiec Kościuszki – zwiedzanie, cennik, bilety. Kiedy za darmo?

Kopiec Kościuszki, w przeciwieństwie do większości kopców w Krakowie, dostępny jest do zwiedzania za opłatą. Kopiec można zwiedzać o każdej poże roku niezależnie od warunków atmosferycznych. Godziny otwarcia kopca to od 9:00 do zapadnięcia zmroku. W cenie biletu na Kopiec Kościuszki dostaje się też wejście na stałe i czasowe wystawy funkcjonujące w murach otaczającego go fortu. Bilet na Kopiec Kościuszki w Krakowie kosztuje 14 zł. W kasie można płacić gotówką oraz kartą.

 

Wejście na Kopiec Kościuszki w Krakowie nie trwa zbyt długo. Bilety kupuje się w kasie umieszczonej w neogotyckiej kaplicy św. Bronisławy. W ciągu roku są również wyjątkowe dni kiedy można zwiedzać Kopiec Kościuszki za darmo. Są to 4 lutego – dzień urodzin Tadeusza Kościuszki, 24 marca – data złożenia przysięgi Kościuszki na Rynku w 1794 roku, 15 października – dzień śmierci Tadeusza Kościuszki. Parking przy Kopcu na szczęście jest darmowy jednak w ciepłe weekendy ciężko tu stanąć. Jeśli nie przepadacie za tłumami, a zwłaszcza za gromadami dzieci, to lepiej wybrać się tu w tygodniu, a nie w weekend.

Polecamy również: