Leczo, langosz, faszerowana papryka, salami lub o zgrozo placki ziemniaczane to potrawy, które zwykle kojarzą się z Węgrami. Jakich dań kuchni węgierskiej warto spróbować jadąc na Węgry lub do Budapesztu? Oto lista dań kuchni węgierskiej, które koniecznie trzeba zjeść w Budapeszcie. Podpowiadamy co zjeść na Węgrzech.
Węgrzy są znani z wyjątkowo pikantnych potraw, a jednym z najpopularniejszych składników używanych do nadawania ostrości daniom jest papryka. Na szczęście nie wszystkie dania na Węgrzech są ostre. Sprawdźmy co ciekawego warto spróbować jadąc do Budapesztu lub w inny region Węgier. Oto 15 propozycji dań, których warto spróbować w Budapeszcie. Pomijamy rzecz tak oczywistą jak najróżniejsze węgierskie kiełbasy oraz salami.
Langosz (Lángos)
Dla rozwiania wątpliwości wspomnieć należy tylko, że “placków po Węgiersku” lepiej szukać w tanich knajpach w Polsce. Na Węgrzech ich nie znajdziecie. Przegląd najlepszych dań kuchni węgierskiej, których warto spróbować podczas wyjazdu na Węgry rozpoczynamy od jednego z najpopularniejszych dań kuchni węgierskiej.
Langosz to smażony na głębokim oleju placek z ciasta w którego skład wchodzą drożdże, cukier, letnie mleko, mąka, sól, olej, woda, czasem do ciasta dodawany jest jogurt lub tłuczone ziemniaki (krumplis langos). Według tradycji kiedyś langosz pieczony był w piecu opalanym drewnem, dziś smażony jest na głębokim oleju przez co dla niektórych może być za tłusty.
Langosze sprzedawane są w okolicach atrakcji turystycznych, stacji autobusowych, w przejściach podziemnych, na bazarach czy jarmarkach. Najpopularniejsze formy podania to langosz z solą, czosnkiem, kwaśną śmietaną lub serem oraz langosz ze wszystkimi tymi dodatkami.
Ale to nie wszystko – langosz podawany może być z kefirem, bryndzą, jajkiem, kiełbasą, grzybami, gulaszem, twarogiem, kapustą, czerwoną cebulą a nawet z salami lub… bananem i Nutellą. Czasem podawany jest również zawijany, faszerowany langosz (Töltött lángos) za przykład z serem, parówką, szynką lub z salami. Warto przeczytać też nasz artykuł-przewodnik: gdzie zjeść langosza w Budapeszcie.
Naleśniki (Palacsinta)
Naleśniki nie są dla Polaków czymś niezwykłym ale te robione na Węgrzech troszkę różnią się od polskich naleśników. Węgierskie charakteryzują się dość cienkim ciastem zrobionym z jajek, mąki, mleka, soli czasem z dodatkiem cukru, gazowanej wody mineralnej, proszku do pieczenia lub drożdży. W wersji słodkiej czasem robione również z cukrem wanilinowym. Smażone najczęściej na niewielkiej ilości oleju lub na maśle.
Naleśniki na Węgrzech dostaniemy praktycznie wszędzie. Warto zainteresować się naleśnikami Hortobágy (Hortobágy palacsinga). To naleśniki z gulaszem z mięsem z kurczaka, wieprzowym lub najczęściej cielęcym, z dodatkiem m.in. cebuli, papryki, pomidorów czy pietruszki lub nawet musztardy. Naleśnik składany jest w kopertę i z dodatkiem kwaśnej śmietany i sosu zapiekany w piekarniku.
Wbrew nazwie będącej sztuczką marketingową nie pochodzą z okolic Parku Narodowego Hortobágy. Zostały wymyślone w 1958 przy okazji Wystawy Światowej w Brukseli, chociaż niektóre wcześniejsze węgierskie książki kucharskie podawały podobny przepis w okresie międzywojennym.
Drugimi typowo węgierskimi naleśnikami są słynne Gundel palacsinta. Autorem przepisu jest znany węgierski restaurator Károly Gundel prowadzący w Budapeszcie słynną restaurację Gundel przy parku Városliget. Naleśniki nadziewane są masą z orzechów włoskich, rodzynków, skórki pmarańczowej, rumu, cynamonu, podawane w sosie z ciemnej czekolady, jaj, cukru pudru, kakao w proszku, rumu, masła, mleka i cukru wanilinowego.
Często podawane są na przykład z podpaloną kostką cukru, jednak nie ma to nic wspólnego z tradycją z restauracji Gundel w której za oryginalne naleśniki płacimy 2800 HUF w wersji bez podpalania i 4200 HUF w wersji podpalonej.
Gulasz (Gulyás)
Dla wielu Węgry = gulasz. W końcu to jedna z węgierskich narodowych potraw znana na cały świat i wpisana na listę Hungaricum w 2017 roku. Historycznie danie wywodzi się z pasterskich tradycji Wielkiej Niziny. Początkowo pasterze spożywali kawałki mięsa z cebulą i słoniną. Później wraz z pojawieniem się papryki na Węgrzech również ona dołączyła do gotowanej nad ogniem potrawy.
Danie z typowo pasterskiego posiłku dla niezbyt majętnych wyewoluowało w potrawę narodową i rozeszło się po całej Wielkiej Nizinie Węgierskiej. Istnieje wiele najróżniejszych odmian gulaszu.
Bográcsgulyás to zupa gulaszowa z dodatkiem czosnku i pomidorów, Alföldi gulyás to gulasz z warzywami takimi jak chociażby buraki, Andrássy-gulyás z mięsem wołowym, Szegedi gulyás to gulasz segedyński z szynką i warzywami czy Kolozsvári gulyás z kapustą.
Do gulaszu używa się wołowiny, cielęciny, baraniny, dziczyzny, mięsa z królika, z kurczaka, a nawet z ryb. Popularna jest również węgierska zupa gulaszowa przygotowywana w najróżniejszy sposób ale bez udziału mąki do zagęszczania. W Budapeszcie za legendarny gulasz uchodzi ten podawany w Budapest Bistro przy Vécsey 3.
Zupa rybna (Halászlé)
Kolejna potrawa nieodzownie kojarząca się z Węgrami. Pierwszy przepis na tradycyjną węgierską zupę rybną pochodzi z 1871 roku z książki kucharskiej Szegedi szakácskönyv. Tradycyjna węgierska zupa rybna wyróżnia się mocno paprykowym kolorem. Najczęściej używana jest ostra papryka, karp (lub inne ryby słodkowodne), zeszłoroczna cebula, czasem pomidory, ziemniaki, kminek. Według tradycji zupę przygotowywano nad brzegami rzek w kociołkach nad żywym ogniem.
Na Węgrzech istnieją trzy główne rodzaje zupy rybnej z obszaru Dunaju, rzeki Cisy i zupy z okolic Balatonu. Właściwie jednak w każdym mieście przepis na zupę rybną jest inny. Dla przykładu Segedyńska zupa rybna składa się z czterech rodzajów ryb – karpia, suma, jesiotra oraz szczupaka lub okonia, a zupa z miasta Paks podawana jest z węgierskimi kluskami nazwanymi csipetke.
Według tradycji do zupy dodaje się całą rybę wraz z ogonem czy głową. Zupa rybna jest jednym z tradycyjnych węgierskich dań wigilijnych. Każdy kucharz pilnie strzeże swojego sekretu w postaci odpowiednich proporcji składników zupy rybnej.
Kurtoszkalacz (Kürtőskalács)
Kurtoszkalacz znany jest w Polsce pod nazwą kurtoszkołacz lub zupełnie nie mającą nic wspólnego z jego pochodzeniem chimney cake. Węgierski przysmak podobny jest trochę do polskiego sękacza. Kürtőskalács popularny na wielu obszarach etnicznie węgierskich kiedyś był przekąską podawaną wyłącznie na specjalne okazje, dziś króluje nawet w foodtruckach. Ciasto robi się z mąki pszennej, masła, jajek, soli, cukru, mleka i cukru wanilinowego.
W oryginale ciasto powinno być pieczone na specjalnej formie nad żarzącym się węglem drzewnym dzięki czemu produkt ma niepowtarzalny smak. Ciasto posypywane jest cukrem, który pod wpływem temperatury karmelizuje się na jego powierzchni.
Kurtoszkalacz podczas przygotowania smarowany jest topionym masłem, posypywany kakao w proszku, cukrem z cynamonem, siekanymi orzechami, migdałami lub makiem aczkolwiek w dzisiejszych czasach spotkać można najróżniejsze wariacje na przykład posypane kolorowymi cukierkami z wnętrzem z nutellą, owocami czy bitą śmietaną, a nawet podawany jest w wersjach wytrawnych, przygotowywany nad piecem elektrycznym czy gazowym. Węgierski kurtoskalacs wpisany jest na prestiżową listę Hungaricum, a od 3 grudnia 2015 roku ciastko jest oficjalnie zarejestrowanym węgierskim produktem.
Faszerowana papryka (Töltött Paprika)
Przepis na faszerowaną paprykę spisano na Węgrzech po raz pierwszy w książce kucharskiej Ágnes Zilahy w 1891 roku. Danie przywędrowało tu prawdopodobnie z rejonu Siedmiogrodu. Przepis przeszedł kilka modyfikacji i papryka faszerowana na stałe zadomowiła się na Węgrzech i zdobyła tu prawdziwe uznanie.
Węgierskie przepisy na faszerowaną paprykę to zwykle nadzienie składające się w z mielonej wieprzowiny, a także takich składników jak ryż, cebula, czosnek, sól, pieprz i jajka. Papryka podawana jest w sosie pomidorowym na który składa się sok pomidorowy i pomidory, a także czosnek, seler, pieprz, sól, cukier czy mąka. Faszerowaną paprykę można zjeść na Węgrzech w wielu restauracjach tradycyjnej kuchni.
Węgierskie gołąbki (Töltött káposzta)
Jeśli sądzicie, że gołąbki to tylko polski specjał to… jesteście w błędzie. Zawijanie farszu w liście kapusty jest również popularne na Węgrzech. W kuchni węgierskiej gołąbki wywodzą się z Transylwanii. Pierwszy zapisany przepis na węgierskie gołąbki składał się z kapusty, mięsa wieprzowego i wołowego, pieprzu, imbiru czy soli.
Współczesne przepisy na węgierskie gołąbki nie zostały zbytnio zmodyfikowane. Obecnie używa się kapusty kwaszonej, wieprzowiny, boczku, kiełbasy, cebuli, jaj, czosnku, papryki, ryżu lub szpinaku, soli, smalcu oraz liści laurowych.
Czasem do farszu dodaje się również mięso ze schabu. W niektórych wariantach do wody w której gotuje się gołąbki dodaje się również soku pomidorowego. Przepis nie różni się zbytnio od polskiego, ale mimo to warto spróbować gołąbków w odsłonie węgierskiej. Na Węgrzech są jednym z tradycyjnych dań świątecznych.
Tort Dobos (Dobostorta)
Naleśniki, które wymyślił Károly Gundel nie są jedynym węgierskim specjałem, który wyszedł spod ręki znanego szefa kuchni. Kolejnym jest Tort Dobosa. Autorem tortu popularnego jeszcze w czasach Austro-Węgier jest słynny cukiernik Dobos C. József żyjący w latach 1847-1924. Dobos uruchomił cukiernię w 1884 roku, a w 1885 roku na targach Budapesti Országos Általános pokazał światu swój słynny tort.
Kluczem do jego błyskawicznej popularności był elegancki wygląd i sekret w postaci kremu na bazie masła, a także to że w czasach utrudnionego dostępu do technologii chłodniczych deser ten nie psuł się zbyt szybko. Oryginalny tort przewożono w najróżniejsze zakątki Europy prosto z cukierni Dobosa aż do 1906 roku w którym to cukiernik ujawnił swój sekretny przepis. Tort Dobosa to ciasto biszkoptowe naprzemiennie przekładane kremem, a z wierzchu polane karmelem.
Oryginalna receptura Tortu Dobosa, którego warto spróbować w Budapeszcie, to 6 żółtek zmieszanych z 5 dkg cukru pudru, 6 ubitych białek zmieszanych z 5 dkg cukru pudru, 10 dkg mąki i 3,5 dkg stopionego masła z kremem zrobionym z 4 jajek, 20 dkg cukru pudru, 23 dkg masła, 3,5 dkg masy kakaowej, 1 kostka cukru wanilinowego, 3,5 dkg masła kakaowego, 20 dkg czekolady.
W 2017 roku na Węgrzech zastrzeżono wygląd tortu aczkolwiek na świecie istnieją setki wariacji i sposobów podania słynnego wypieku. Na bazie węgierskiego tortu Beulah Ledner opracował przepis na Doberge cake w Nowym Orleanie w 1933 roku.
Puree z kasztanów (Gesztenyepüré)
Jednym z najpopularniejszych deserów na Węgrzech jest puree z… kasztanów. Przepis na kasztanowe puree po raz pierwszy w druku pojawił się w 1475 roku we Włoszech. Później trafił do Francji. Tam przyjął się jako Mont-Blanc aux marrons ze względu na to, że górka kasztanowego puree przyozdobiona bitą śmietaną przypomina nieco zaśnieżony szczyt. Deser przyjął się na Węgrzech w XVIII, gdzie dość częsta jest uprawa kasztanów jadalnych.
Kasztanowe puree przygotowuje się z kasztanów, wody, mleka, wanilii, stopionego masła, śmietany, soli i rumu. Przygotowanie dość nieskomplikowanego deseru może być frustrujące, jest też zdecydowanie zajęciem czasochłonnym. Deser jest iż dość drogi – z kilograma kasztanów uzyskamy około 700 gramów deseru.
Pieczone kasztany należy obrać ze skórki, a następnie gotować wraz z pozostałymi dodatkami. Puree z kasztanów można spróbować w wielu miejscach lub nawet kupić w kostkach w popularnych sieciach handlowych. Mała kostka np. puree Maroni kosztuje około 10 zł.
Węgierskie pączki (Fánk)
Pączki znane są jako typowo polska przekąska, doceniana nawet za oceanem. Na Węgrzech też mają swoje pączki. Czym różnią się od naszych? Madziarzy zajadają się pączkami głównie w karnawale. Węgierskie pączki spotkać można w wersji całkowicie pozbawionej nadzienia lub z dżemem (na przykład morelowym) nie w środku pączka, a na jego wierzchu w specjalnie przygotowanym wcześniej zagłębieniu.
Ciasto na węgierski pączek karnawałowy składa się z mąki, mleka, jaj, masła, drożdży, cukru, cukru wanilinowego lub wanilii, rumu i soli. Na Węgrzech spożywany jest też pączek bez drożdży – tizperces fank. Przepis na tego pączka, występującego bez nadzienia, to mąka, jajka, proszek do pieczenia, jogurt naturalny i cukier.
Węgierska wiśniowa zupa owocowa (Meggyleves)
To jedna z najdziwniejszych pozycji na naszej liście. Meggyleves to węgierska lekko słodka zupa przygotowana z wiśni, śmietany i cukru. Według tradycji powinno się wykorzystywać pospolite, kwaśne wiśnie. Zupa wiśniowa podawana jest głównie latem jako deser, przystawka lub zamiast tradycyjnej zupy.
Na Węgrzech zupę owocową robi się czasem również w innych wariantach. Do kwaśnych wiśni dodawane są czasem jabłka, cynamon czy sok z cytryny. Wiśnie można też zastąpić czereśniami.
Zapiekanka ziemniaczana (Rakott krumpli)
Popularne danie kuchni węgierskiej, którego warto spróbować to zapiekanka ziemniaczana. Przepis jest bardzo prosty. Składa się z ziemniaków, kiełbasy, jaj, śmietany, czasem z dodatkiem boczku. Przepis na zapiekankę ziemniaczaną pojawił się na Węgrzech po raz pierwszy w książce kucharskiej Istvána Czifraya z 1840 roku.
Przygotowanie węgierskiej zapiekanki ziemniaczanej nie jest trudne. Gotowane ziemniaki krojone w plastry przekładane są krojonymi jajkami na twardo, przekładane śmietaną i kiełbasą, a następnie zapiekane w piekarniku. Czasem do przepisu dodawany jest boczek, ser trappista, papryka, pomidory lub grzyby.
Węgierska kaszanka (Hurka)
Hurka to tradycyjna węgierska kiełbasa przypominająca nieco polską kaszankę. Węgierska hurka przygotowywana jest z wołowiny, mięsa wieprzowego lub mięsa innych zwierząt. Mięso używane do produkcji hurki może zawierać też podroby zwierzęce. Kiedyś hurka składała się głównie z wątrób, płuc i krwi. Skład węgierskiej hurki różni się w zależności od regionu w którym jest wykonana dlatego jeśli ją lubimy to warto spróbować ją w różnych miejscach. Ta ciemna zawiera krew, jasna jest jej pozbawiona.
Do przygotowania hurki wykorzystuje się oprócz mięsa i ryżu np. czosnek, majeranek, pieprz, pieprz cayenne, cebulę, smażoną cebulę, paprykę, szpinak, a nawet dodatki takie jak ziemniaki, jabłka, kukurydza czy śliwki.
Przygotowaną masę z gotowanym mielonym mięsem, dodatkami i przyprawami wtłacza się do jelita, a następnie, czasem po przesmarowaniu smalcem, wypieka w piekarniku lub podgotowaną dla zakonserwowania podaje na przykład z grilla.
Foie gras (Libamáj)
Foie Gras kojarzy się zwykle z Francją, ale wątróbka ta należy również do narodowych dań kuchni węgierskiej. Węgierskie foie gras znajdziecie w sklepach i restauracjach pod nazwą libamáj. Przysmak ten często eksportowany jest z Węgier z uwagi na to, że oryginalny sposób wytwarzania foie gras jest w wielu miejscach zabroniony. Danie to ma tylu zwolenników co przeciwników.
Wątróbka podawana jest na przykład z żurawiną czy świeżą bagietką, wątróbka bywa zapiekana z jabłkiem lub zmieszana wraz z jabłkami, porem, winogronem i winem podawana na tostach.
Smażony ser (Rántott Sajt)
Na zakończenie danie, które wielu kojarzy się wyłącznie z wyjazdami na Słowację i do Czech lub z kupowaniem gotowych panierowanych serków do przygotowania w domu. Rántott sajt czyli panierowany ser zjemy również na Węgrzech. Tu nie panieruje się jednak ani camembert ani mozzarelli tylko ser trappista.
Trappista to najbardziej popularny ser na Węgrzech. To tradycyjny ser półtwardy z mleka krowiego wykonywany według tradycji przez pochodzący z Francji zakon Trapistów. We Francji wciąż dostępny oryginalny ser sprzedawany pod nazwą Port Salut. Panierowany ser po węgiersku to po prostu ser w panierce z jajek, mąki i bułki tartej. Ser smażony jest na oleju słonecznikowym.
Polecamy również: